مسیر متداول برای دریافت اقامت دائم کانادا، سیستم اکسپرس اینتری است. در اکسپرس اینتری متقاضیان با امتیازهای متفاوت (بر اساس سن، نمره زبان، تجربه کار و … ) با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. از آنجایی که تقاضا برای اخذ اقامت دائم کانادا بسیار زیاد است، متقاضیان اقامت دائم این کشور از طریق قرعه‌کشی اکسپرس اینتری در رقابتی سخت و تنگاتنگ با یکدیگر قرار می‌گیرند. به دلیل این رقابت، حداقل امتیاز مورد نیاز برای دریافت دعوتنامه اقامت دائم از این روش بسیار بالاست. به طور معمول افرادی موفق به اخذ اقامت دائم کانادا از طریق اکسپرس اینتری می‌شوند که امتیاز خوبی از نمره زبان و سن دریافت می‌کنند و سابقه کار یا تحصیل کانادایی دارند یا توانسته‌اند از یکی از استان‌ها جاب آفر دریافت کنند. مسیر پیچیده و دشواری است، نه؟ اما روشی وجود دارد که بدون ورود به اکسپرس اینتری می‌توانید اقامت دائم خود را دریافت کنید. اقامت کانادا از طریق استارتاپ یا بهتر بگویم اقامت دائم کانادا از طریق استارتاپ ویزای کانادا مسیری مستقیم به PR (Permenant Residency) است. یکی از تخصص‌های سازمان مهاجرتی کهن بابا، ویزای استارتاپ کانادا است. در این مقاله قصد داریم تا شما را با شرایط و مراحل استارتاپ ویزای کانادا آشنا کنیم.
تاریخچه ویزای استارتاپ کانادا
پایه‌های استارتاپ ویزا در سال ۲۰۱۲ با اعلام برنامه اجرایی اقتصادی (Economic Action Plan) از طرف دولت کانادا متولد شد. در این برنامه اجرایی مقرر شده بود که کانادا در مدت زمان مشخصی به رشد قابل توجه اقتصادی برسد. در این راستا اداره مهاجرت کانادا برنامه‌ای را با عنوان استارتاپ ویزای کانادا در سال ۲۰۱۴ مطرح کرد. برنامه استارتاپ زیرمجموعه‌ای از روش سرمایه‌گذاری و کارآفرینی به حساب می‌آید، اما با هدف‌گذاری متفاوت. هدف در ویزای استارتاپ کانادا جذب کارآفرینان نوآور است.
اما چرا کانادا چنین برنامه‌ای را مطرح کرد؟ قبل از این کانادا همیشه مصرف‌کننده استارتاپ به حساب می‌آمد. برای مثال کانادایی‌ها از آمازون استفاده و برای این شرکت درآمد ایجاد می‌کردند، اما اشتغال‌زایی، مالیات، درآمدزایی و سایر منافع آمازون متعلق به آمریکا بود. به همین دلیل کانادا با نیم نگاهی که به سیلیکون ولی (Silicon Valley) آمریکا و بیزنس‌های چند صد میلیون دلاری آنجا داشت، در پی آن شد که کارآفرینان نوآور را از سراسر دنیا جذب و فواید این کسب و کارها را متعلق به خود کند. کارآفرینانی که از خارج کانادا جذب می‌شوند با همکاری بخش خصوصی و ترکیب شدن با آن چرخ اقتصاد را به گردش در می‌آورند. اشتغال‌زایی استارتاپ‌ها، جان تازه‌ای به بخش خصوصی می‌دهد. از آنجایی که ایده‌های نوآورانه از سراسر دنیا به کانادا سرازیر می‌شوند، سرمایه‌گذاران داخلی کانادا روی برترین ایده‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و در نهایت شکوفایی روزافزون در اقتصاد کانادا و بخش خصوصی اتفاق می‌افتد.
اداره مهاجرت در برنامه آزمایشی ویزای استارتاپ کانادا تعداد بسیار محدودی پرونده را پذیرش می‌کرد. برنامه اقامت استارتاپ کانادا از سال ۲۰۱۴ به طور رسمی به صورت یک برنامه آزمایشی آغاز شد و در سال ۲۰۱۷ تبدیل به یکی از برنامه‌های دائمی اداره مهاجرت کانادا شد. سقف جذب مهاجر از طریق روش استارتاپ در سال ۲۰۲۳ تعداد ۳۵۰۰ نفر بود. در سال ۲۰۲۴ این تعداد به ۵۰۰۰ نفر افزایش یافته است و قرار است در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ نیز به ۶۰۰۰ نفر افزایش یابد.
شرایط دریافت اقامت کانادا از طریق استارتاپ ویزا
در ویزای استارتاپ کانادا ۳ طرف وجود دارند.
- ۱- متقاضی ویزای استارتاپ کانادا
- ۲- سازمان‌های حمایت‌کننده یا Designated Organizations
- ۳- اداره مهاجرت کانادا
متقاضیان استارتاپ ویزا ایده‌ای نوآورانه دارند و باید سازمان‌های حمایت‌کننده را متقاعد کنند که ایده آن‌ها ارزش سرمایه‌گذاری را دارد و به موفقیت خواهد رسید. این بخش مرتبط با کسب و کار است و بخش دیگر که مرتبط با مهاجرت اعضای استارتاپ است، بالطبع به اداره مهاجرت کانادا ارجاع می‌شود. در ادامه نقش و شرایط هر یک از موارد بالا را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱. متقاضی اقامت استارتاپ کانادا
هر گروه استارتاپی شامل ۱ تا حداکثر ۵ نفر عضو است که به همراه خانواده می‌توانند اقامت دائم کانادا را دریافت کنند. تعدادی از این افراد در استارتاپ نقش اصلی دارند و Essential Applicant هستند. برخی دیگر Non-essential به حساب می‌آیند که حضورشان در استارتاپ مهم اما غیرضروری است. تفاوت نقش‌های اصلی و غیراصلی در این است که اگر فردی که نقش اصلی در استارتاپ دارد، از مهاجرت منصرف شود، از گروه خارج شود یا حتی فوت کند، تمام گروه استارتاپی ریجکت خواهند شد. اما این موضوع در مورد افرادی که نقش اصلی در استارتاپ ندارند، صدق نمی‌کند. متقاضی باید شرایط زیر را داشته باشد.
۱- تمکن مالی:
هر یک از متقاضیان باید بتوانند به تنهایی این توانایی را داشته باشند که از پس هزینه‌های خود و خانواده خود به مدت ۶ ماه برآیند. تمکن مالی که متقاضی باید نشان دهد هر سال طی جدولی که اداره مهاجرت کانادا منتشر می‌کند بر اساس تعداد افراد خانواده مشخص می شود. برای مثال اگر در جدول منتشر شده هزینه‌های یک سال خانواده‌ای ۳ نفره ۲۰ هزار دلار کانادا تعیین شده باشد، متقاضی باید ۱۰ هزار دلار کانادا تمکن نشان دهد. تمکن به این دلیل ارائه می‌شود که اگر کسب و کار به به درآمدزایی نرسید، افراد قادر به پرداخت هزینه‌های خود باشند. به طور معمول در ۶ ماهه نخست، استارتاپ‌ها به درآمدزایی نمی‌رسند. به همین دلیل اداره مهاجرت کانادا از متقاضیان می‌خواهد که تمکن مالی به اندازه هزینه‌های ۶ ماه زندگی خود و خانواده‌شان ارائه کنند.
۲- تحصیلات و نمره زبان:
علاوه بر این متقاضی اقامت استارتاپ کانادا باید حداقل یک سال تحصیلات دانشگاهی داشته باشد. در ضمن ارائه نمره زبان انگلیسی یا فرانسوی در سطح CLB5 مورد نیاز است. جدول زیر تبدیل نمره آزمون‌های مختلف مورد پذیرش کانادا به CLB را نشان می‌دهد. برای مثال اگر متقاضی در مهارت نوشتن، شنیدن و صحبت کردن نمره ۵ آیلتس و در مهارت خواندن حداقل نمره ۴ بگیرد، از نظر زبان واجد شرایط استارتاپ ویزای کانادا خواهد بود.
| Speaking | Listening | Writing | Listening | |
| 5 | 5 | 5 | 5 | CELPIP (General) |
| 5 | 5 | 5 | 4 | (General Training) TELTS |
| 51-58 | 39-49 | 51-59 | 42-50 | PTE Core |
| 387-421 | 352-392 | 330-378 | 352-392 | TEF Canada |
| 6 | 369-397 | 6 | 375-405 | TCF Canada |
۳- گواهی عدم سوء پیشینه و تست مدیکال: ارائه گواهی عدم سوء پیشینه و انجام تست‌های مدیکال برای متقاضی اصلی و خانواده‌اش ضروری است. برای مثال اگر عضو خانواده یکی از افراد که نقش اصلی در استارتاپ دارد، مشکل سلامتی داشته باشد (مثلا مبتلا به هپاتیت C باشد)، همه گروه استارتاپی ریجکت می‌شوند.
۴- برآوردن الزامات مالکیت: هر متقاضی باید حداقل ۱۰ درصد از سهام شرکت را در اختیار داشته باشد.
۵- اخذ نامه حمایتی: در نهایت گروه استارتاپی باید بتواند از یکی از سازمان‌های حمایت کننده، نامه حمایتی (Letter Of Support) بگیرد. اعضای اصلی استارتاپ این گزینه را هم دارند که همزمان با ثبت درخواست اقامت دائم، درخواست اجازه کار یا ورک پرمیت خود را نیز ثبت کنند تا زودتر وارد خاک کانادا شوند.
۲. سازمان‌های حمایت‌کننده یا Designated Organizations
از آنجایی که استارتاپ یک کسب و کار است و بررسی آن از تخصص اداره مهاجرت کانادا خارج است، سازمان‌های حمایت کننده مامور بررسی استارتاپ‌ها هستند. این سازمان‌ها به بخش خصوصی تعلق دارند و وظیفه آن‌ها این است که ایده‌های نوآورانه، بیزنس پلن استارتاپ‌ها را بررسی کنند. در اینجا رقابتی بین ایده‌ها و استارتاپ‌ها شکل می‌گیرد. اگر استارتاپ نامه حمایتی را دریافت کند، اعضای آن می‌توانند ادامه روند مهاجرت به کانادا را طی کنند. ۳ دسته سازمان حمایت کننده وجود دارد. در ادامه هر یک از این سازمان‌ها را به همراه ویژگی‌های آن توضیح می‌دهیم.
۱- صندوق‌های سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر یا ونچر کپیتال‌ها (Venture Capital Funds)
ونچر کپیتال‌ها به طور معمول روی ایده‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که تا حدی پخته شده‌اند. بنابراین ایده‌های بزرگ که مراحل اولیه را از سر گذرانده‌اند، می‌توانند به جذب سرمایه از طریق امیدوار باشند. اگر ایده‌ای دارید که تنها در ذهن آن را پرورانده‌اید، صندوق‌های سرمایه‌گذار ریسک پذیر انتخاب خوبی برای شما نخواهند بود. وقتی طرح خود را به یک ونچر کپیتال ارائه می‌دهید، احتمالا یکی از سوالاتشان از شما میزان فروش فعلی باشد. این صندوق‌های سرمایه‌گذاری به دنبال ایده‌هایی با ظرفیت سودآوری بسیار بالا هستند.
از طرفی مبلغی که یک ونچر کپیتال روی ایده سرمایه‌گذاری می‌کند بیشتر از گروه‌های فرشته است. صندوق‌های سرمایه‌گذار ریسک پذیر حداقل ۲۰۰ هزار دلار کانادا روی استارتاپ مورد تائیدشان سرمایه‌گذاری می‌کنند. در حالی که حداقل سرمایه‌گذاری گروه‌های فرشته روی ایده‌های استارتاپی ۷۵ هزار دلار کاناداست. در ضمن انکوباتورها نه تنها روی ایده استارتاپی سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، در ازای خدماتی که به شما ارائه می‌دهند، هزینه هم دریافت می‌کنند.
۲- گروه‌های سرمایه‌گذاری فرشته یا انجل (Angel Investor Groups)
همان طور که گفتیم اگر بتوانید تائیدیه یک گروه سرمایه‌گذاری انجل را به دست بیاورید، حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری روی استارتاپ شما ۷۵ هزار دلار کانادا خواهد بود. این شرکت‌های خصوصی در ارائه نامه حمایتی به اندازه ونچر کپیتال‌ها سخت نمی‌گیرند و دریافت Letter Of Support از آن‌ها ساده‌تر است. گروه‌های سرمایه‌گذاری فرشته به طور معمول سرمایه‌گذاران شخصی یا شرکت‌های متوسطی هستند که در قبال دریافت درصدی از سهام شرکت (استارتاپ)، سرمایه را تزریق می‌کنند.
۳- انکوباتورها یا مراکز رشد (Business Incubator)
دریافت نامه حمایتی از مراکز رشد ساده‌تر از دو مورد قبلی است، چون این مراکز الزامی به سرمایه‌گذاری در استارتاپ شما ندارند. وظیفه انکوباتورها این است که با منتورشیپ، همفکری، کوچینگ و اقدامات آموزشی، استارتاپ‌ها را برای شروع به کار آماده کنند. راه‌های افزایش سرمایه، نحوه شروع و رشد دادن بیزنس و … از جمله آموزش‌هایی است که انکوباتورها ارائه می‌دهند. البته مراکز رشد هزینه این خدمات را از استارتاپ‌ها دریافت می‌کنند. بنابراین اگر ایده شما خام است و هنوز به صورت جدی آن را اجرایی نکرده‌اید، درخواست دریافت نامه حمایتی از انکوباتورها تصمیمی منطقی است. وقتی حمایت یک انکوباتور را دریافت کنید، روند رشد کسب و کارتان توسط آن انکوباتور رصد می‌شود.
- نکته: هر سازمان حمایت کننده‌ای که می‌خواهید از آن نامه حمایتی دریافت کنید، باید مورد تائید اداره مهاجرت کانادا باشند. اگر نام سازمان حمایتی مورد نظر شما در فهرست سازمان‌های حمایتی مورد تائید اداره مهاجرت کانادا باشد، می‌توانید برای دریافت Letter Of Support درخواست دهید. فهرست سازمان‌های حمایتی مورد تائید اداره مهاجرت کانادا در وب‌سایت اداره مهاجرت کانادا موجود است.
۳. اداره مهاجرت کانادا
ممکن است رابطه مالی بین استارتاپ و سازمان حمایتی وجود داشته باشد.فرض کنید یک گروه سرمایه‌گذاری فرشته ۲۰۰ هزار دلار از استارتاپی دریافت می‌کند و با هدف اینکه اعضای استارتاپ بتوانند اقامت استارتاپ کانادا را دریافت کنند، همین پول را روی استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌کند. حال این سوال به وجود می‌آید که آیا عملکرد و فعالیت این سازمان‌های حمایتی کنترل می شود و نظارتی بر صدور Letter Of Support وجود دارد؟ البته که فعالیت این سازمان‌ها به شدت کنترل می‌شود.
اداره مهاجرت کانادا برای جلوگیری از فساد مالی، بر عملکرد سازمان‌های حمایتی نظارت دارد. ۲ نهاد به نام‌های ناکو یا ناچو (National Angle Captial Group) و Canadian Venture Capital & Private Equity Association | CVCA مسئول نظارت بر عملکرد این سازمان‌ها هستند. ناکو تنها گروه‌های انجل را تحت نظر دارد و CVCA مسئول نظارت بر ونچر کپیتال‌هاست. این مرحله‌ای است که آفیسر اداره مهاجرت در حال بررسی پرونده است. احتمال وجود فساد و پولشویی در بیزنس و مطابقت آن با استانداردهای صنعتی و بازار کار کانادا در این مرحله کنترل می‌شود. همچنین این موضوع که آیا نامه ساپورت برای اقامت استارتاپ کانادا با بررسی‌های کافی صادر شده است یا خیر نیز در همین مرحله انجام می‌گیرد. به این فرآیند به اصطلاح Peer Review می‌گویند.
بنابراین از طریق این دو سازمان اداره مهاجرت کانادا اطمینان حاصل می‌کند که نامه ساپورت به درستی صادر شده است. اگر با وجود نظارت این سازمان‌ها، اداره مهاجرت کانادا باز هم به صحت صدور نامه حمایتی شک کند، با استفاده از روش‌های دیگری مانند برگزاری جلسه مصاحبه با اعضای استارتاپ و … بررسی‌های بیشتری انجام می‌دهد. تا کنون برخی سازمان‌های حمایتی به دلیل تخلف از فهرست سازمان‌های مورد تائید اداره مهاجرت کانادا حذف و برخی دیگر نیز اضافه شده‌اند. بنابراین فهرست سازمان‌های حمایتی موجود در وب‌سایت اداره مهاجرت ثابت نیستند و ممکن است تغییر کنند.
سوالات متداول در اقامت استارتاپ کانادا
در ادامه سوالات متداول در مورد اخذ اقامت کانادا از طریق استارتاپ ویزا را بررسی می‌کنیم.
آیا یک تیم کارآفرین در قالب استارتاپ قادر به مهاجرت به کانادا در یک زمان هستند؟
بله، حداکثر ۵ متقاضی (به عنوان مدیران ارشد استارتاپ) می‌توانند اقامت کانادا از طریق استارتاپ را اخذ کنند. هر کدام از افراد شرکت باید حداقل ۱۰ درصد از سهام شرکت را دارا باشند.
آیا برای دریافت اقامت استارتاپ کانادا حتما باید نامه حمایتی دریافت کنیم؟
بله، بدون دریافت نامه حمایتی یا Letter Of Support از حداقل یکی از سازمان‌های حمایتی مورد تائید اداره مهاجرت کانادا شامل انکوباتورها، ونچر کپیتال‌ها یا گروه‌های سرمایه‌گذاری انجل نمی‌توان فرآیند مهاجرت به کانادا از طریق استارتاپ ویزا را آغاز کرد.
آیا این امکان وجود دارد که دو سازمان حمایتی روی استارتاپ سرمایه‌گذاری کنند؟
بله، گاهی ممکن است دو سازمان سرمایه‌گذاری روی ایده استارتاپی سرمایه‌گذاری کنند که به اصطلاح به آن سندیکا (Syndication) می‌گویند. یکی از این سرمایه‌گذاران نقش اصلی را خواهند داشت. حداقل مبلغ سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاری مشخص می شود که می‌تواند مبلغ بیشتری را سرمایه‌گذاری کند. برای درک بهتر این موضوع فرض کنید از دو گروه سرمایه‌گذاری فرشته حمایت دریافت می‌کنید. در این صورت مجموع سرمایه‌گذاری این دو گروه باید ۷۵ هزار دلار کانادا باشد. اما اگر از یک ونچر کپیتال و یک گروه سرمایه‌گذاری فرشته حمایت دریافت کنید، مجموع سرمایه‌گذاری این دو باید حداقل ۲۰۰ هزار دلار کانادا باشد. یعنی دو سرمایه گذار با هم (به شرطی که هر دو مورد تائید اداره مهاجرت کانادا باشند) سرمایه‌گذاری را تکمیل می‌کنند.
